Қызылша туралы не білуіміз керек
Жыл басынан бері Елімізде қызылша ауруы тіркелді.
Жетісу облысында эпидемиологиялық жағдай тұрақты.
Қызылшаның алдын алу шаралары.
Қызылша туралы не білуіміз керек
Қызылша көптеген ғасырлар бойы ең көп таралған ауру болып табылады, оның өлім деңгейі 30-70% құрайды.
Вирустың ашылуымен (1954 ж.) және вакцинаның жасалуымен (1956 ж.) қызылша ауруы 50-70%-ға, ал өлім-жітім 70%-ға төмендеді.
Аурудың көбеюінің себептерінің қатарында клиникалық ақаулар – дәрігерлердің хабардар болмауынан кеш диагноз қою, ауру ошақтарының пайда болуы жатады.Қазақстан Республикасының жекелеген аймақтарында қауіптілік дәрежесіне сәйкес қызылша ошақтарының дамуы*Қызылшаға қарсы вакцинамен қамтылмаған(ресми статистика мен. арасындағы сәйкессіздік№ 4 есептілік нысаны, ол іс жүзінде қамтудың төмендігін көрсетеді)Қатар үстінде иммундық емес қабаттың түзілуіжылдар, бұл індетке әкелуі мүмкін*Күдікті науқастардан үлгіні жеткізудің болмауы вирустарды секвенирлеу және қызылша екендігін анықтау үшін *Қызылшаны бақылаудың жеткіліксіздігі (зертхананың толық емесқызылшаға күдікті адамдарды одан әрі тексеруНРЛ зерттеу нәтижелерін растау)* Қызылша ауруында медицина қызметкерлерінің қырағылығының болмауы(уақтылы диагностика жасамау және эпидемиологиялық мәліметтерді сапасыз жинауқызылшамен ауыратын адаммен байланыста)Қызылша – қызбамен, интоксикациямен, жоғарғы тыныс жолдарының, көздің шырышты қабығының катаральды қабынуымен, спецификалық макулопапулезді экзантемамен сипатталатын, ауа-тамшылы жолмен берілетін жіті вирустық инфекция.Этиологиясы – парамиксовирустар тұқымдасының РНҚ-сы бар фильтрленетін вирусы, гемолиздеуші, гемагглютинациялаушы және комплементтерді бекіту қасиеттері бар.Эпидемиология. Инфекция көзі бүкіл катаральды кезеңде және бөртпе пайда болғаннан кейінгі алғашқы 5 күнде қызылшамен ауыратын науқас болып табылады. Пневмониямен асқынған жағдайларда жұқпалылықтың ұзағырақ кезеңі (бөртпе басталғаннан бастап 10-шы күнге дейін) белгіленген.Жұғу жолы – ауа-тамшылы. Вирус мұрын-жұтқыншақ, тыныс алу жолдарының шырышты қабығының микроскопиялық ұсақ бөлшектерінде болады, олар жөтелгенде және түшкіргенде науқастың айналасына оңай таралады.Сезімталдық* Анасынан алған пассивті иммунитеті бар 3 айға дейінгі балаларды қоспағанда, кез келген жастағы сау адамдарда сезімталдық жоғары. Егер анасы қызылшамен ауырмаса және екпе алмаса, бала өмірінің алғашқы күндерінен бастап қызылшаға бейім болады. Жүкті әйел ауырған кезде ұрықтың жатырішілік инфекциясы мүмкін. 6-10 айлығында балалар қызылшаға бейім болады.Жұқпалылық көрсеткіші – 93-95%.Қызылшамен ауырғандарды қызылшамен ауырмағандардан ажырату вирустың ауа арқылы таралуының жеңілдігіне байланысты үлкен қиындықтар туғызады. Егер қызылша балалар тобында немесе отбасында болса, науқаспен бір бөлмеде ғана емес, сонымен бірге осы бөлмемен байланысатын бөлмелерде болған балалар байланыстағы балалар болып саналады.Қызылшамен ауырғаннан кейін иммунитет тұрақты, өмір бойы.Берілу жолдары-*Инфекция көзі – ауру адам ғана қызылша вирусын жұқтырғаннан кейін шамамен 9-10 күннен кейін, бөртпе пайда болғанға дейін 1-2 күн бұрын, бөртпе пайда болғаннан кейінгі 4-ші күнге дейін қоршаған ортаға таратады. Ең үлкен жұқпалы ауру әдетте 5-6 күнге созылады, инфекцияның 16-шы күні вирусты оқшаулау қиын.* Жұқпалылық индексі 95-96%.* Инкубациялық кезең 7-17 күн, ал иммуноглобулинді профилактикалық енгізгенде – 21 күнге дейін.Клиникалық көрінісі-*Аурудың катаральды кезеңі жоғарғы тыныс жолдары мен конъюнктиваның зақымдалуымен интоксикация белгілерінің қосындысымен сипатталады.* Басталуы – жедел немесе біртіндеп. Фебрильді/гипертермиялық қызба, мұрыннан мол бөліністер, қарлығақ және қарлыған дауыс, құрғақ обсессивті жөтел. Фотофобия, конъюнктиваның гиперемиясы, қабақтың ісінуі, склеральды тамырлардың инъекциясы.Кейінірек іріңді асқынулар пайда болады; баланың жалпы жағдайы нашарлайды: интоксикация белгілері күшейеді, жөтел күшейеді№Катаральды кезең 3-4 күнге, кейде 5-7 күнге дейін созылады. Патогномоникалық – катаральды кезеңнің соңында беттің шырышты қабатында Бельский-Филатов-Коплик дақтарының кішкентай азу тістеріне қарама-қарсы пайда болуы (көлемі көкнәр тұқымындай сұр-ақшыл нүктелер, гиперемия ореолімен қоршалған). Кейде катаральды кезеңде теріде нүктелі қызыл-қызыл, дақты немесе есекжемді бөртпе пайда болады. Бұл продромальды бөртпе көп емес және жұмсақ. Қызылша бөртпелерінің пайда болуымен продромальды бөртпе жоғалады.Зертханалық расталған жағдай: қызылшаға сәйкес белгілері мен симптомдары бар және ауруды растау үшін зертханалық критерийлерге сәйкес келетін науқас:қан сарысуында, құрғақ қан дақтарында немесе сілекейде қызылшаға қарсы IgM антиденелерін анықтау;немесетолық қан, мұрын-жұтқыншақ немесе зәр үлгісінен ПТР әдісімен қызылша вирусының РНҚ-сын анықтау;немесежұптасқан сарысулардағы қызылшаға қарсы IgG антиденелерінің айтарлықтай артуы (4 еседен астам);Қызылша. Асқынулар Қызылша вирусы иммундық жүйенің белсенділігін басады (Т-лимфоциттердің тікелей зақымдалуы мүмкін), иммунитеттің төмендеуі байқалады және нәтижесінде тыныс алу жүйесіндегі процестердің басым локализациясы бар ауыр қайталама, бактериялық асқынулар дамиды. жүйесіҚызылша: асқынулар– БАКТЕРИЯЛЫҚ СУПЕРИНФЕКЦИЯ (ең жиі): отит медиасы, пневмония- ГЕМОРРАГИЯЛЫҚ ҚЫЗЫЛЫҚ: мұрыннан, ауыздан немесе ішектен қан кету- АЛЫП Клеткалы пневмония: өте ауыр асқыну (иммунитеті төмен адамдарда)- МЕНИНГОЭНЦЕФАЛИТ: (1-2/1000). Өлім: 10-20%- БАСҚА: соқырлық, ауыр диарея, субакуталық энцефалит (иммунитеті төмен адамдарда), SSPE, миокардит, туберкулездің реактивациясы, церебеллярлық атаксия– Көбінесе – дұрыс тамақтанбаған, А дәрумені тапшылығы және иммун тапшылығы жағдайында балаларда- 5 жасқа дейінгі балаларда және ересектерде аса ауыр- Әлемдегі өлім: 1/1000 2023 Талдықорған қаласында қызылшамен ауырған 8 жағдай тіркелсе, оның 6-ы жұқпалы аурулар ауруханасында емделді.2022 жылы қызылшаның тіркелу жағдайы болған жоқ.
